Lewym pasem z Kudowy do Nachodu

Dziś, kiedy płynnie i bez okazywania dokumentów przekraczamy granicę w Słonem czy Tłumaczowie, trudno uwierzyć, że do 1939 r. po przekroczeniu granicy należało wzorem Anglików, zjechać na lewy pas.
Otóż w 1882 r. umyślono sobie w Wiedniu (może za przyczyną sprowadzanych z Anglii limuzyn), by w monarchii Habsburgów wprowadzić ruch lewostronny. Wbrew pozorom, był to powrót do tradycji, bo od starożytności naturalnym sposobem poruszano się na gościńcach lewą stroną. Dzięki temu łatwiej było się bronić dzierżąc w prawej dłoni miecz czy kopię – a leworęcznym, jak zwykle, było nie po drodze. Dopiero Napoleon w zamiarze utrudnienia spodziewanej angielskiej inwazji, po wojskowemu nakazał „w prawo zwrot” na całym podporządkowanym sobie kontynencie (na szczęście zreformował też parę innych dziedzin). Choć system ten przyjął się już w Europie, dążenie do przywrócenia starego porządku było tak silne, że cesarsko-królewskie moście przywróciły ruch lewostronny; poza Dalmacją i Krainą (dzisiejsza Chorwacja i Słowenia) oraz Tyrolem i Voralbergiem. Wiedeńscy biurokraci wymogli jednak i tam zmiany wprowadzone w 1910 r., na krótko przed I wojną światową. Spotkało się to z takim sprzeciwem miejscowej ludności, że po I wojnie na powrót zmieniono zasady.
Kiedy powstała odrodzona Polska, należało ujednolicić i tę dziedzinę na terenie trzech byłych zaborów. Galicja przeszła na prawo w 1924 r. (niektóre źródła podają 1918), choć krakowskie tramwaje z uwagi na kosztowną zmianę torowisk przestały jeździć lewym torem dopiero w 1925 r. Jednak we wschodniej Austrii (razem z Wiedniem) i Czechosłowacji przymierzano się do zmian bardzo, bardzo długo ze względu na wspomniane koszty. Czechosłowacja przewidywała przejście do 1936 r., ale w końcu do zmiany miało dojść dopiero od 1 maja 1939 r. Dzięki temu nie musimy w Nachodzie zachowywać się po angielsku, bo wtedy, zwłaszcza na rondzie, moglibyśmy się bardzo pomylić. Historia jednak przyśpieszyła. Aneksja Austrii przez hitlerowskie Niemcy wymusiła przejście Wiednia na ruch prawostronny od 19 września 1938 r., aneksja – najpierw czeskich Sudetów – przejście kilka tygodni później, od 10 października 1938 r. na ich obszarze, a po zagarnięciu Czech od 15 marca 1939 r., w Pradze od 26 marca 1939. Do jesieni 1941 r. ruch prawostronny wprowadzono, pod naciskiem wojskowych, również na Węgrzech i na Słowacji. Od tego czasu kilkanaście kolejnych krajów przeszło na prawo m.in. Szwecja w 1967 r. i Chiny , a w odwrotną stronę tylko Samoa – małe wyspiarskie państewko otoczone „lewostronnikami” (tu kłopot, jak ich w skrócie nazwać, bo słowa lewusy, lewacy, czy lewici mają już swoje znaczenie).