Niekoniecznie regionalia, ale na pewno uniwersalia (30)

I kolejna książka węgierskiego pisarza. Kálmán Mikszáth i jego „Parasol Świętego Piotra” – to książka wydana w latach 90. XIX w. Tak, tak – to nie pomyłka. Autor był rówieśnikiem naszych pisarzy: Bolesława Prusa i Henryka Sienkiewicza. Żył w latach 1847-1910 i do dziś należy do najwybitniejszych i najchętniej czytanych pisarzy węgierskich. Mikszáth zaczął pisać książkę w 1894 r. i początkowo drukował ją w odcinkach na łamach jednego z literackich czasopism węgierskich.
„Parasol świętego Piotra” stał się ulubioną lekturą kolejnych pokoleń węgierskich (30 wydań węgierskich), doczekał się też przekładów na niemal wszystkie języki europejskie (pierwszy przekład ukazał się w 1897 r. na język rumuński). I nic dziwnego, bo książka jest pełna ciepła, błyskotliwego humoru i baśniowej aury.
Autor posługuje się świetnym językiem (doskonały też jest przekład na język polski), bardzo bogatym, z wieloma dygresjami, wiedzie czytelnika po zaułkach swej opowieści (a fabuła przecież aż tak nie jest skomplikowana i można by ująć ją w paru zdaniach). To zabawa słowem w opowiadanie. Wszystko co się wydarza, a wciąż są dziwne zbiegi okoliczności i różne komplikacje, zasługuje na szczegółowe opisanie. Często sam autor zastrzega się, że nie chce zanudzać i opowiadać, np. jak przebiegała kolacja, bo nie będzie opowiadać, że…. ten ...a tamten … i w ten sposób jednak czytamy dokładną relację. Duże poczucie humoru, świetna charakterystyka postaci i ciekawy zabieg z tajemniczym czerwonym parasolem. A wszystko sprowadza się do tego (żeby uprościć), co jest ważniejsze: miłość czy majątek? To oczywiście duże uproszczenie i trzeba samemu przeczytać tę książkę – choć zapewne niewielu już zostało takich czytelników, którzy tej pozycji nie znają. Przekład na język polski ukazał się bowiem ponad 50 lat temu.

Kálmán Mikszáth, Parasol Świętego Piotra, przełożyła Camilla Mondral, posłowiem opatrzył: Jerzy Snopek, wyd. Instytut Wydawniczy PAX, wyd. III, Warszawa 1997.