Organizacje pozarządowe na Ziemi Kłodzkiej (cz. 3)

Autor: 
Aleksandra Pyclik

Autorzy raportu „Pasmo NGO Ziemi Kłodzkiej. Pełny raport ewaluacyjny” wprowadzili następujący podział organizacji pozarządowych na Ziemi Kłodzkiej: *NGO o profilu edukacyjnym – celem ich działania jest prowadzenie placówek oświatowych. Są to stowarzyszenia powstałe w miejscowościach gdzie, ze względu na spadek liczby dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, chciano zlikwidować placówki edukacyjne. Zakres ich działania jest ograniczony do jednego zagadnienia, a obszar do jednej miejscowości. Wśród tych stowarzyszeń wyróżniamy dwa typy: takie które powstały po to aby stworzyć placówkę edukacyjną, najczęściej przedszkole, lub takie, które przejęły już istniejącą placówkę, najczęściej szkoły. Przykładem stowarzyszenia powstałego w celu utworzenia placówki edukacyjnej jest „Stowarzyszenie Promyk Słońca” z Długopola Górnego. Jest to inicjatywa rodziców, którzy utworzyli przedszkole w ramach ogólnokrajowego projektu „Idziemy do przedszkola”. Przykładem drugiego typu stowarzyszenia jest Towarzystwo Miłośników Gorzanowa, którego głównym celem jest prowadzenie szkoły podstawowej, przejętej od władz gminy.
* Organizacje działające w obrębie kultury – ich podstawowym celem jest aktywizacja oraz integracja środowisk lokalnych. Zajmują się również ochroną oraz renowacją zabytków, a także propagowaniem miejscowej kultury powstałej ze zlepków kultur ludności napływowej. Ich działanie nie ma na celu zaspakajania podstawowych potrzeb, jest nakierowane na organizowanie imprez integracyjnych oraz różnych form spędzania wolnego czasu.
* Organizacje społeczne – ich działanie skupia się na rozwiązywaniu ważnych problemów społeczności lokalnej. Ich działanie ma na celu zaspakajanie podstawowych potrzeb oraz pomoc ludziom, którzy nie radzą sobie w codziennym życiu. Takie organizacje zajmują się aktywizacją zawodową bezrobotnych, pomocą niepełnosprawnym oraz pomocą najuboższym.
* Organizacje kreowania społeczeństwa obywatelskiego – można je określić mianem organizacji drugiego stopnia. Kreują ideę zrzeszania się dla osiągania wspólnych celów oraz wspierają w działaniu mniejsze organizacje, pomagając im osiągać cele statutowe.
* Organizacje o zasięgu krajowym – chodzi to o organizacje typu Ochotnicza Straż Pożarna czy Związek Harcerstwa Polskiego. Są to organizacje funkcjonujące na terenie Ziemi Kłodzkiej, będące częścią ogólnokrajowych organizacji. Ich działalność jest zdeterminowana przez cele całej organizacji, w niewielkim stopniu na jej funkcjonowanie mają wpływ czynniki lokalne, takie jak kultura, czy struktura społeczna regionu.
Pomimo prób zrzeszania organizacji pozarządowych przez takie inicjatywy jak „Pasmo NGO”, większość z nich działa w obrębie jednej miejscowości. „Często organizacje mają charakter inicjatyw rozwiązujących doraźne problemy i działają dla realizacji konkretnego efektu. NGO w wielu wypadkach związane są z konkretnym miejscem i skupiają miłośników danej miejscowości.” Ich poziom organizacyjny jest na tyle niski, że uniemożliwia takie działania jak pozyskiwanie funduszy zewnętrznych, czy ubieganie się o status organizacji pożytku publicznego. Mamy więc do czynienia z sytuacją, że lokalność organizacji jest aspektem pozytywnym w obszarze diagnozowania problemów, staje się jednak aspektem negatywnym w obszarze ich rozwiązywania.

3.1.1. Geograficzno – społeczna specyfika regionu
Kierunki działania organizacji pozarządowych w powiecie kłodzkim są determinowane przez wiele czynników.
O części z nich była już pokrótce mowa. Czynnikami tworzącymi pole do działania NGO’s na Ziemi Kłodzkiej są: geograficzne usytuowanie regionu oraz mozaika społeczna. Te dwa czynniki wpłynęły na pojawienie się negatywnych aspektów, których niwelowanie leży w gestii organizacji pozarządowych.
Geografia regionu, w połączeniu z innymi czynnikami, przyczyniła się do upadku rolnictwa na Ziemi Kłodzkiej. „Rolnictwo kłodzkie ma najsłabsze warunki rolnicze z całego Dolnego Śląska (…) Około 44% gospodarstw rolnych nie prowadzi żadnej działalności rolniczej, nawet na własne potrzeby. Z roku na rok zmniejsza się zróżnicowanie upraw: udział zbóż wzrósł do 80% z 57% w okresie 1996/2003. Znaczna część gruntów rolnych została zakupiona przez ludzi, którzy nigdy nie zajmowali się i nie zajmują uprawą roli.” Upadek rolnictwa, jako głównego źródła dochodu, przyczynił się do pogorszenia warunków życia mieszkańców wsi, co z kolei wpłynęło na powstawanie organizacji trzeciego sektora wspierających rozwój obszarów wiejskich.
Położenie geograficzne powiatu kłodzkiego, oprócz negatywnych aspektów takich jak surowość klimatu, daje również możliwości rozwoju. Na terenie powiatu kłodzkiego istnieje duża liczba źródeł wód leczniczych mineralnych i słabo zmineralizowanych. Daje to dużą szanse rozwoju turystyki leczniczej. Po drugiej wojnie światowej ten rodzaj turystyki rozwijał się najszybciej, a miasta zdrojowe przeżywały swój rozkwit. Po przemianach społeczno – gospodarczych w 1989 r. doszło do zmniejszenia znaczenia Ziemi Kłodzkiej w turystyce leczniczej. Dodatkowo rozwój innych rodzajów turystyki postępuje powoli bez udziału zintegrowanych działań władz, inwestorów oraz mieszkańców. Organizacje pozarządowe, działające w obrębie turystyki, zajmują się promocją Ziemi Kłodzkiej, co ma przyczynić się do wzrostu liczby turystów, a tym samym do rozwoju regionu.
Powiat kłodzki „wcina się” swym obszarem w teren Republiki Czeskiej, większość jego granic pokrywa się
z granicą państwa. Ze względu na swoje położenie, ze stolicy powiatu – Kłodzka, bliżej jest do stolic europejskich takich jak Praga, Wiedeń czy Berlin, niż do Warszawy. Fakt ten przyczynia się do nawiązywania ścisłej współpracy władz samorządowych z przedstawicielami samorządów z Czech oraz Niemiec. Wyrazem tego jest podpisywanie licznych umów dotyczących miast partnerskich.
c.d.n.

Wydania: