Subregion Wałbrzyski – bez węgla, bezemisyjny i nowoczesny. A może Ziemia Kłodzka też?

Mamy plan transformacji w kierunku neutralności klimatycznej! Wykonany autentycznie społecznym nakładem pracy. W dniu 20.05.2021 roku we Wrocławiu, prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej w towarzystwie Samorządowców wręczył Vice Marszałkowi Województwa Dolnośląskiego oraz Przedstawicielowi Komisji Europejskiej egzemplarze Społecznego Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji.
Dla przypomnienia przedstawiam podstawowe wątki wypowiedzi pana prezydenta Romana Szełemeja...
Idea Społecznego Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Subregionu Wałbrzyskiego (STPST SW) jest oddolną inicjatywą samorządów, organizacji pozarządowych, środowisk przedsiębiorców i wyższych uczelni oraz mieszkańców Subregionu Wałbrzyskiego. Odpowiada na oczekiwanie realnej zmiany w tempie rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru zamieszkiwanego przez ok. 695 tys. mieszkańców. Różnice wewnątrzregionalne w rozwoju na Dolnym Śląsku motywują społeczności subregionu do stawiania bardziej odważnych, ambitnych, opartych na partycypacji społecznej celów rozwojowych na najbliższe lata. To stało się źródłem ambitnej wizji rozwoju Subregionu Wałbrzyskiego, wolnego od węgla w 2050 r., z redukcją emisji CO2 o 55% w 2030 r., neutralnego klimatycznie w 2040 r.  
...Wynikiem wielu miesięcy pracy społecznego zespołu jest koncepcja transformacji środowiskowej, społecznej i gospodarczej Subregionu Wałbrzyskiego. Dokument zawiera diagnozę historyczną działalności Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego, wizje i cele tzw. opcji „zeroemisyjnej” funkcjonowania subregionu, opis planowanych operacji transformacji zawierający zdefiniowane obszary interwencji z katalogiem projektów oraz wskaźników do mierzenia rezultatów ich realizacji. Plan zawiera propozycje uruchomienia w okresie do 2050 roku 26 kluczowych programów o szacowanym budżecie 37,3 mld zł,  w tym budżet transformacji środowiska 34,5 mld zł.  Podstawowe wskaźniki służące monitorowaniu i ocenie rezultatów planu  w perspektywie do roku 2050 to:
1. Całkowita redukcja szacunkowo ustalonego rocznego bilansu łącznej emisji CO2 subregionu o 6,5 mln  ton do 2050 r.
2. Utworzenie w sektorach zielonych lub neutralnych klimatycznie gospodarki ok. 7000 dodatkowych miejsc pracy do 2030 roku oraz 37 000 miejsc pracy do 2050 roku,
3. Wykonanie prac o charakterze adaptacji i mitygacji do zmian klimatu obejmujących  m.in. 400 ha zdegradowanych terenów hałd po działalności górnictwa węgla kamiennego.
Proponowane wskaźniki pokazują skalę potrzeb i poziom trudności planowanego procesu transformacji. Należy traktować je jako parametry wyjściowe do dalszych prac nad dekarbonizacją Subregionu Wałbrzyskiego obarczonego ogromnymi zasobami budynków i infrastruktury ciepłowniczej – zdewastowanymi wieloletnią działalnością wydobywczą węgla kamiennego. Skala potrzeb wykazana w planie pokazuje, że wsparcie subregionu w oparciu o Fundusz Sprawiedliwej Transformacji jest dalece niewystarczające w osiągnięciu pełnej dekarbonizacji, ale może uruchomić proces dochodzenia do tego stanu.
STPST tworzy realne szanse na poprawę jakości życia każdego mieszkańca subregionu, wspiera indywidualną aktywność proekologiczną, buduje nowe ośrodki życia gospodarczego w lokalnych społecznościach we wszystkich częściach Subregionu Wałbrzyskiego, umożliwia stworzenie samowystarczalnych kooperatyw energetycznych opartych na innowacyjnej idei elektroprosumeryzmu. Jest praktyczną realizacją programu Zielonego Ładu i idei Europy bliżej ludzi.
W procesie szukania odpowiedzi w jaki sposób wdrażać transformacje energetyczną, wspólnym wysiłkiem zostały określone kierunki niezbędnych działań. Plan w swojej treści zawiera podpowiedzi co do sposobów ich przygotowania i warunków wykonania. Jednocześnie wskazuje skale wyzwań w nim zawartych. Stawia pytanie czy w otaczającej nas rzeczywistości im podołamy? Czy jesteśmy w stanie wykorzystać daną nam szansę?
Chciałbym zwróć uwagę, że w odróżnieniu do wielu wcześniejszych opracowań mamy do czynienia z sytuacją, w której dla konkretnych dobrze przygotowanych projektów jest pokrycie w wsparciu finansowym z udziałem środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji czy Krajowego Planu Odbudowy czy innych tzw. celowych instrumentów wsparcia.
W toku trwających dyskusji Przedstawiciele Komisji Europejskiej w Polsce zachęcają do składania wniosków, których rezultatem będzie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.
W wcześniejszych wystąpieniach opisywałem podstawowe założenia projektów kluczowych dla powodzenia planu. Tak jak daliśmy radę opracować plan STPST Subregionu Wałbrzyskiego jestem przekonany, że potrafimy napisać dobre wnioski i tym samym pozyskać wsparcie finansowe dla celów ochrony zdrowia i bezpieczeństwa rozwoju.
Subregion Wałbrzyski to poziom tzw. regionu statystycznego NUT3 opisanego w dokumentach autoryzowanych przez Komisję Europejską. W sensie prawym nie mogło być inaczej. Napisany Plan STPST skłania do poważnej dyskusji jak wobec tak postawionej szansy a zarazem wyzwania zachowa się społeczeństwo Ziemi Kłodzkiej? A szczególnie przedsiębiorcy, do których ta oferta jest skierowana! Program sprawiedliwej transformacji FST priorytetowo ma charakter gospodarczy. To wyzwanie dla nowych technologii, nowych sposobów prowadzenia działalności gospodarczej uwzględniającej to czego oczekuje od nas środowisko. Dlatego też moje słowa są skierowane do przedsiębiorców Ziemi Kłodzkiej z prośbą o poważne potraktowanie zagadnień dotyczących tzw. Zielonego Ładu. Tutaj nie ma alternatywy. Tych co będą preferować dotychczasowe technologie rynek wyeliminuje. To kwestia czasu i to w krótkiej perspektywie. W obliczu skutków pandemii nie jest nas stać na takie koszty wpływające na rozwój społeczny, przestrzenny i gospodarczy.
Mam propozycję. Za zgodą Redakcji na jej adres proszę przysyłać swoje pomysły, projekty. W taki sposób zbudujemy pomysł na model społeczny i sprawiedliwy transformacji Ziemi Kłodzkiej w kierunku dekarbonizacji i neutralności klimatycznej. W tych zagadnieniach jestem do Państwa dyspozycji.