Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – ZALESIE

Kolejną wg chronologii powstania, szkołą w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej, po Wójtowicach i Nowej Bystrzycy była szkoła w Zalesiu. Z bardzo dużym prawdopodobieństwem można założyć, że powstała w pierwszej połowie XVIII wieku, nieopodal kościoła, który istniał tam od 1717 roku.
Najstarszym nauczycielem, o którym informują dostępne źródła był Ignac Karger, ur. 21 września 1793 r., który ukończył studia nauczycielskie w roku 1820. W Zalesiu spędza większość, a może nawet całość swojej kariery, która trwa ponad 50 lat, do roku 1873. Był m.in. świadkiem wybudowania nowej szkoły, oddanej do użytku około roku 1834. Taka data widnieje na belce więźby dachowej zachowanego do dzisiaj budynku, którego konstrukcja jest bliźniacza do szkół w sąsiednich Wójtowicach i Nowej Bystrzycy. Budynek tej katolickiej szkoły był oczywiście nieopodal kościoła a oprócz dwóch izb szkolnych mieścił także 3-pokojowe mieszkanie dla nauczyciela o powierzchni ok. 75 m2.
Kolejnym nauczycielem w Zalesiu był Joseph Fritsch, ur. w 1842 r. w Wilkanowie, studia nauczycielskie ukończył w 1863 roku we Wrocławiu. Przyjechał tutaj z Wrzosówki k. Lądka. Spędził tutaj tylko kilka lat, bo na przełomie lat 1877/78 pojawiają się ogłoszenia o poszukiwaniu nowego nauczyciela do szkoły w Zalesiu. Efektem tego, w marcu 1878 r. nominowanym do szkoły zostaje niejaki Thiem. Nie wiadomo jednak, czy dotarł, bo już w kwietniu, kolejnym nominatem zostaje nauczyciel Neuber. Obaj nauczyciele nie zapisali się mocno w życiu zalesian, bowiem w roku 1880 ponownie poszukiwany jest nauczyciel do Zalesia. Zostaje nim, z pensją 830 marek rocznie, mieszkaniem i opałem, Franz Gla-tzel. Jest on wtedy już doświadczonym około 60-letnim nauczycielem. Studia ukończył w 1844 roku we Wrocławiu. W 1889 roku w Zalesiu nauczycielem zostaje inny, także doświadczony nauczyciel, Karl Klar, po studiach we Wrocławiu, które ukończył w 1866 roku. Wcześniej pracował w Bielawie, Cerekwicy k. Trzebnicy i w Glinianach k. Wołowa. Umiera w Zalesiu, po długiej chorobie 27 października 1901 roku.
Niebawem, w 1902 roku, świeżo po ukończonych studiach we Wrocławiu, kolejnym nauczycielem został Robert (Franz Paul) Hauptmann. Jest tutaj nieco ponad rok, do 1904 roku, kiedy to przechodzi do szkoły w Domaszkowie, w której naucza aż do wybuchu wojny. Kolejny raz placówka edukacyjna w Zalesiu nie miała szczęścia do nauczycieli chcących poświęcić tutaj lata swojej kariery, bo po Hauptmannie, na krótkie okresy, pojawiają się nauczyciele:
• Martin Göppert (1907), świeżo po studium we Wrocławiu (1906). Potem uczył w Piszkowicach koło Kłodzka,
• Ernst Karuth (1908-09), który później był nauczycielem w Kowarach,
• Fritz Zucker (1910-13). Szkoły nauczycielskie kończył w Bystrzycy w 1909 i 1911 roku. Potem, w latach 30., można natrafić na ślady jego pracy w Młynowcu.
Ale w roku 1913, na okres ponad 20 lat stanowisko nauczyciela w Zalesiu otrzymuje Gregor (Anton Adolf) Müller. Pierwsze egzaminy nauczycielskie uzyskuje w roku 1912 w Kolegium w Bystrzycy, drugie w roku 1920. W czasie I wojny światowej zostaje powołany do wojska, a w tym czasie, od czasu do czasu, uczniów z Zalesia naucza Josef Hoffbauer – nauczyciel z Nowej Bystrzycy. Po odejściu z Zalesia, w 1936 roku Müller przenosi się do szkoły w Bystrzycy (1936-41), a potem do Strachocina koło Stronia.
Po Müllerze, od 1936 do 1941 roku, chyba ostatnim niemieckim nauczycielem w Zalesiu był Felix Berger, po studium nauczycielskim w Bystrzycy (1923). Przed Zalesiem uczył w Bolesławowie k. Stronia, w 1941 roku został przeniesiony do Tąpadeł koło Sobótki. Niemiecka szkoła w Zalesiu była jedną z mniejszych w okolicy, liczyła około 40 uczniów, maksymalnie 52 (1878), w czasach, kiedy szkoły w sąsiednich miejscowościach liczyły po ponad 100 uczniów. W 1925 roku zarejestrowano w szkole zaledwie 20 uczniów. Spośród niemieckich księży nauczających religii w tej szkole należy wymienić księdza Gerharda Hirschferldera, męczennika i błogosławionego Kościoła katolickiego, który w latach 1939-41 pełnił posługę wikarego w parafii Świętego Michała Archanioła w Bystrzycy Kłodzkiej, do której należą mieszkańcy Zalesia.
Po II wojnie światowej, polska szkoła w Zalesiu była uruchomiona dopiero w 1954 roku. W dwóch izbach uczyło się około 20 uczniów z najmłodszych klas I-IV. Dzieci, łączone w dwie klasy, były nauczane przez młode nauczycielki. W pamięci dawnych uczniów zapamiętane zostały nazwiska Pań: Magierowska, Olkowska i Pabis. Ostatnią lub przedostatnią nauczycielką w Zalesiu była Pani Danuta Jopek, późniejsza mieszkanka wsi, do dzisiaj ucząca jeszcze w bystrzyckich szkołach i przedszkolach. Szkoła zakończyła swoją działalność w 1970 roku. Dzieci z Zalesia przeniesiono do szkoły w Starej Bystrzycy a sam budynek stał się domem mieszkalnym.

Na zdjęciach: 1. Budynek szkoły w Zalesiu, wybudowanej w 1834 roku, na pocztówce kłodzkiego wydawnictwa G. Marxa z 30. lat XX wieku. W tle drewniany kościół w Zalesiu. 2. Dawny budynek szkolny współcześnie.