Subregion Wałbrzyski – bez węgla, bezemisyjny i nowoczesny (3)

Szanowni Państwo.
W dniu 18.02.2021 r. uczestniczyłem w posiedzeniu Komisji Rozwoju, Promocji Turystyki i Ochrony Środowiska w całości poświęconej zagadnieniom turystyki powiatu. Nie ulega jakiejkolwiek dyskusji, że mamy poważny problem spowodowany skutkami pandemii COWID 19. To rewolucyjne uderzenie w stabilność i potencjał branży turystycznej i powiązanych z nią kooperacyjnie firm. A branża ta to zasadniczy potencjał rozwoju gospodarczego naszego Regionu. Wobec braku wiedzy kiedy skończy się szaleństwo wirusa stoimy przed wieloma wyzwaniami i problemami uderzającymi w nasze poczucie bezpieczeństwa. Nie ulega jakiejkolwiek wątpliwości, że zmagając się z codziennymi niełatwymi sprawami musimy dyskutować o przyszłości. Przed nami nowe wyzwania. Nowa jakość życia. Wiele pytań bez odpowiedzi. Na pewno inna rzeczywistość. Inne wymagania. Inny styl życia.
I podstawowe pytanie jak sobie z tym dać radę?
Na pewno poprzez wspólne działania!
Idea dyskutowanego na Komisji Klastra Turystycznego jest dobrą drogą. Tylko wspólne działania maja szanse. Tworzą perspektywę nowej jakości i konkurencyjności w pozyskiwaniu klientów, zleceń. To też wspólne decyzje i wspólne podejmowanie ryzyka. Tylko czy damy sobie radę z takim sposobem działania. Dotychczasowe doświadczenia takich inicjatyw nie napawają optymizmem.
Jak wobec takiej rzeczywistości można myśleć o bezemisyjności, zielonych technologiach, nowoczesności, kiedy przytłaczają nas realne, trudne do spełnienia zobowiązania. Dążąc do rozwiązywania codziennych, bieżących spraw, nie możemy pomijać tego wątku. Poszukiwania rozwiązań, które w realizacji dadzą nam przewagę. Bezemisyjność, prosumeryzm, zielone technologie to jeden z obszarów nowej jakości ofert na rynku. To szansa skorzystania z wsparcia, które oferuje Unia Europejska w okresie 2021–2027. Obecnie dużo w tej sprawie się dzieje. Jest podejmowanych wiele decyzji w jaki sposób wykorzystać te środki. Warto w tym procesie być aktywnym. Zadbać o własne interesy.
Wracając do zagadnienia wspólnej budowy planu STPST Subregionu Wałbrzyskiego na obecną chwilę posiadamy informacje, że kwota wsparcia może się kształtować na poziomie ok. 500 mln Euro (kwota ta może ulec zmianie). Warto się aktywnie włączyć w proces dobrego i skutecznego zagospodarowania tych środków.
W obszarze spraw operacyjnych oprócz wielu dyskusji z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej, ministerstw ważną informacją jest to, że Województwo Dolnośląskie przedstawiło pierwszą roboczą wersję regionalnego planu transformacji. Dokument jest poddany społecznym konsultacjom. Zgodnie z zasadą „nieobecni nie mają racji”, rezygnując z wyrażenia swojej opinii, tracimy szanse na przyszłość. Nie straćmy danej nam szansy.
W planie STPST Subregionu Wałbrzyskiego założono niżej opisany model transformacji. Założenia te należy uzupełnić o projekty, nowe koncepcje. Gorąco zapraszam do ich zgłaszania. Każdy z samorządów uczestniczy w budowie planu. To najkrótsza droga do zgłoszenia projektu, który będzie służył środowisku i naszemu zdrowiu.
Jerzy Dudzik
**
Społeczny Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji Subregionu Wałbrzyskiego – operacje transformacji.
W planie SPST dla wskazanych obszarów transformacji zostały zdefiniowane operacje transformacji.
1. Operacje transformacji społecznej mają na celu przygotowanie społeczeństwa Subregionu Wałbrzyskiego do bezpiecznego – sprawiedliwego przeprowadzenia procesu transformacji. Obejmują one działania w sferze organizacji, promocji, wyposażenia w narzędzia monitoringu, systemu doradztwa i edukacji. Przykładowe projekty to: programy cyfryzacji edukacji na każdym poziomie, system doradztwa w tzw. śladzie węglowym, zarządzanie innowacjami, przekwalifikowania zawodowe, szkolnictwo zawodowe…
2. Transformacja ekologiczna definiuje podstawowe problemy jakie są do rozwiązania w kierunku neutralności klimatycznej. Na podstawie szczegółowej diagnozy wskazuje kierunki działań, których rezultatem będą nowe rynki gospodarki Subregionu oraz nowe zawody. Stanowi podstawę do kształtowania przekwalifikowań zawodowych i tworzenia nowych firm. Przykładowe projekty to wymiana pieców, rekultywacja, rewitalizacja terenów poprzemysłowych, reagowanie na susze, regeneracja gleby…
3. Transformacja gospodarcza. Jest rezultatem działań podjętych w obszarach transformacji społecznej i ekologicznej. Celem jest zbudowanie nowej gospodarki Subregionu w sposób gwarantujący osiągniecie założonych celów emisji gazów cieplarnianych. To wykorzystanie potencjału doradczego i eksperckiego dla nowych inicjatyw gospodarczych. Przykładowe projekty to: inkubatory przedsiębiorczości, klastry, technologie OZE...
Bazą wymienionych działań jest Deklaracja dekarbonizacji.

#Dekarbonizacja2030
Społeczny Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji Subregionu Wałbrzyskiego
Przez kilkaset lat, szczególnie w pierwszej połowie XX wieku, obszar Subregionu Wałbrzyskiego, niezależnie od zmian państwowości na tym terenie, był jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych Europy. Rozwój przemysłu węglowego i przetwórstwa węgla, w tym koksownictwa, umożliwił dynamiczny rozwój innych gałęzi przemysłu w tym maszynowego, ceramicznego i włókienniczego. Likwidacja wydobycia węgla w latach 90. XX w. pozostawiła głębokie skutki gospodarcze, społeczne, ekologiczne odczuwane do dziś. Setki tysięcy mieszkańców Subregionu Wałbrzyskiego ciągle wyraża głębokie poczucie historycznego dramatu, jaki stał się ich udziałem. Brak właściwego wsparcia w trudnym procesie restrukturyzacji Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego jest źródłem ciągle aktualnego oczekiwania na realny impuls rozwojowy, mimo upływu 25 lat od zamknięcia kopalń.
Idea Społecznego Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji (STPST) Subregionu Wałbrzyskiego jest oddolną inicjatywą samorządów, organizacji pozarządowych, środowiska przedsiębiorców i zwykłych mieszkańców Subregionu Wałbrzyskiego. Odpowiada na oczekiwanie realnej zmiany w tempie rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru zamieszkiwanego przez ok. 695 tys. mieszkańców. Różnice wewnątrzregionalne w rozwoju na Dolnym Śląsku motywują społeczności Subregionu do stawiania bardziej odważnych, ambitnych, opartych na partycypacji społecznej celów rozwojowych na najbliższe lata. To stało się źródłem ambitnej wizji rozwoju Subregionu Wałbrzyskiego wolnego od węgla do 2030 r.
Deklaracja #Dekarbonizacja2030 liderów samorządowych wszystkich 49 gmin Subregionu pokazuje determinację i pasję społeczną do radykalnego działania dla realizacji aspiracji lokalnych, ale zgodnych z celami wielkiego planu Zielonego Ładu #EUGreenDeal. Wizja ta znacznie wyprzedza zachowawcze plany środowiska wielkiego przemysłu i centralnie regulowanej energetyki uwikłanej w trudne procesy politycznej akceptacji dla niełatwych zmian.
Liderzy samorządów reprezentują zarówno gminy, na terenie których jeszcze niedawno prowadzono wydobycie węgla (Nowa Ruda, Nowa Ruda Gm. Wiejska, Radków, Głuszyca, Jedlina- Zdrój, Czarny Bór, Wałbrzych, Boguszów-Gorce, Kamienna Góra, Kamienna Góra Gm. Wiejska, Lubawka) jak też wszystkie pozostałe, gdzie również praktycznie całe życie gospodarcze związane z zagłębiem węglowym zlikwidowano w latach 90. XX w. We wszystkich gminach skutki społeczne i ekologiczne mają praktycznie ten sam wymiar zjawiska niskiej jakości życia, degradacji społecznej, problemów zdrowotnych, niskiej przedsiębiorczości, migracji.
Autorzy planu realizują ideę zbudowania przede wszystkim jak najszerszej akceptacji społecznej dla transformacji gospodarczej, społecznej i proekologicznej czyniąc je sprawiedliwymi w ocenie każdego mieszkańca Subregionu. Temu służy waga, jaką autorzy STPST przypisują idei zbudowania sieci lokalnych ośrodków transformacji energetycznej opartej na elektroprosumeryzmie, likwidacji niskiej emisji, stworzenia obszarów wsparcia przemysłu turystycznego i produkcji zdrowej żywności.
Realizacja STPST ma stanowić modelowy przykład zbudowania powszechnej akceptacji społecznej dla wdrażania celów i idei Zielonego Ładu, co pozwoli wykorzystywać doświadczenia z Subregionu Wałbrzyskiego w podobnych obszarach problemowych w Polsce i w Europie.
Dr Roman Szełemej – Prezydent Miasta Wałbrzycha
Lider Aglomeracji Wałbrzyskiej i Porozumienia Sudety 2030