Historia
„Górne dobra korytowskie” w opisie Josepha Köglera (cz. III)
„JOSEPH KÖGLER: HISTORISCHE NACHRICHTEN VON DEN IN GLATZER DISTRIKT GELEGENEN DÖRFER: KAMNITZ, REICHENAU, LUDWIGSDÖRFEL UND DEM ENGEL- UND RÜBISCHGUT IN OBERSCHWEDELSDORF AUS DEN SOGENANNTEN KORITAUER OBERGÜTERN. AUS ALTEN URKUNDEN GESAMMELT UND DEM WOHLGEBORENEN HERRN ANTON FRANZ ALS GEGENWÄRTIGEM ERBHERRN BESAGTER GÜTER ZUM ZEICHEN DER FREUNDSCHAFT GEWIDMET VON JOSEPH KÖGLER ZUR ZEIT KAPLAN IN RENGERSDORF AM 1. JANUAR 1796“.
Taki tytuł nadał Joseph Kögler, swojemu kolejnemu opracowaniu, poświęconemu tzw. „Górnym dobrom Korytowskim" (niem. Koritauer Obergütern). Są to: Kamieniec (niem....
„Znaleźć swoje miejsce” – Spotkanie z Klaudią Lutosławską-Nowak w cyklu Wichry zmian
W ciepłej, serdecznej atmosferze, przy licznie zgromadzonej publiczności – rodzinie, przyjaciołach oraz pasjonatach historii – odbyło się spotkanie z Klaudią Lutosławską-Nowak, autorką książki Znaleźć swoje miejsce. Wydarzenie miało miejsce w ramach cyklu wydawniczego Wichry zmian, organizowanego przez Fundację im. Tomasza Morusa z inicjatywy Janusza Laski, który również poprowadził wieczór autorski.
Książka Lutosławskiej-Nowak to poruszająca opowieść wpisująca się w misję serii: dokumentowania wspomnień ludzi, którzy po II wojnie światowej przybyli na Ziemię Kłodzką – tereny wówczas nazywane...
„Górne dobra korytowskie” w opisie Josepha Köglera (cz. II)
Opracowanie J. Köglera z 1796 r. przedstawia opis tzw. „Górnych dóbr korytowskich" (niem. Koritauer Obergütern), czyli następujących miejscowości: Kamieniec (niem. Kamnitz); Niwa (Reichenau); Tworów (Ludwigsdörfel) oraz nieistniejące obecnie, niegdyś samodzielne majątki, Engelgut i Rübischgut, scalone w wieś Szalejów Górny (Oberschwedelsdorf).
II NIWA (Reichenau)
Wieś leży niedaleko od pierwszej [tj. Kamieńca – WJD] i składa się z dwóch części. Do jednej z nich, należy dwóch chłopów [gospodarstw chłopskich – WJD] i kilku zagrodników. Wieś należała niegdyś do jezuitów w Kłodzku, teraz jednak...
„Górne dobra korytowskie” w opisie Josepha Köglera (cz. I)
Wprowadzenie
JOSEPH KÖGLER: HISTORISCHE NACHRICHTEN VON DEN IN GLATZER DISTRIKT GELEGENEN DÖRFERN: KAMNITZ, REICHENAU, LUDWIGSDÖRFEL UND DEM ENGEL- UND RÜBISCHGUT IN OBERSCHWEDELSDORF AUS DEN SOGENANNTEN KORITAUER OBERGÜTERN. AUS ALTEN URKUNDEN GESAMMELT UND DEM WOHLGEBORENEN HERRN ANTON FRANZ ALS GEGENWÄRTIGEM ERBHERRN BESAGTER GÜTER ZUM ZEICHEN DER FREUNDSCHAFT GEWIDMET VON JOSEPH KÖGLER ZUR ZEIT KAPLAN IN RENGERSDORF AM 1. JANUAR 1796.
Taki tytuł nadał prekursor nowoczesnych badań nad przeszłością Ziemi Kłodzkiej, Joseph Kögler, swojemu kolejnemu opracowaniu, poświęconemu tzw. „Górnym...
JOSEPHA KÖGLERA HISTORYCZNE WIADOMOŚCI O SZCZYTNEJ („HISTORISCHE NACHRICHTEN ÜBER DAS DORF RÜCKERS“).
Wprowadzenie.
Po szeregu tłumaczeń przyczynków Josepha Köglera, jakie ukazały się na łamach „Rocznika Muzeum Papiernictwa", „Almanachu Ziemi Kłodzkiej", a przede wszystkim w gazecie internetowej „Moja Brama. Okno na świat", pozwalam sobie przedstawić szerokiemu kręgowi pasjonatów Ziemi Kłodzkiej kolejny przyczynek. To „Historyczne wiadomości o wsi Szczytna", powstałe po 1815 roku i, jak się wydaje, nie opublikowane ani za życia ich autora, ani też w wydawanym prawie sto lat po jego śmierci kwartalniku historycznym „Vierteljahrsschrift für Geschichte und Heimatkunde der Graffschaft Glatz", w...
WOLANY W OPISIE JOSEPHA KÖGLERA (cz. VII)
\VIIII Raszków (Seifersdorf).
Wieś ta, zwana w starych dokumentach Seifridsdorf(1), Sigfridi villa(2), leży w odległości pół mili na północ od Wolan i należy do okręgu Radków (Wünchelburg), wchodząc w skład parafii Ścinawka Dolna. Obecnie (1797) znajdują się w niej: kościół filialny, plebania, szkoła, folwark, 10 chłopów oraz 66 zagrodników i chałupników(3). Wieś składa się z dwóch różnych części: dominium i dobra wolno-sędziowskiego. Niegdyś należały one do dwóch różnych właścicieli, obecnie jednak są ze sobą połączone.
Rozdział I. O dominium.
Jest to główna część klucza Raszków. Składa...
WOLANY W OPISIE JOSEPHA KÖGLERA (cz. VI)
VII Część: Szalejów Górny (Oberschwedeldorf)
Wieś, zwana w najstarszych dokumentach „obriste Sweydlerdorf", dzieli się na różne części. Fragment, należący do Wolan, składa się obecnie (1797 r.) z trzech folwarków, których zabudowania gospodarcze nie istnieją. Zwane one były Güsner- i Mombeuge Gut oraz Ampasseck- Gütel. Ponadto należy do niego 19 zabudowań zagrodników i chałupników. Każdy z tych folwarków miał przed laty swoich własnych właścicieli, jednak na początku XVIII stulecia zostały one zakupione przez feldmarszałka hrabiego von Wallis i włączone do majątku Wolany.
Rozdział I. O „...
Nowa wystawa „Więźniowie Twierdzy w latach 1918-1945”
Czas przedświąteczny obfitował w różne wydarzenia kulturalne. Jednym z nich był wernisaż wystawy poświęconej więźniom kłodzkiej twierdzy w latach 1918-1945, który odbył się w sobotę, 21 grudnia 2024 r.
Uroczystość, z udziałem licznie przybyłych gości, rozpoczęła się w sali konferencyjnej Wielkich Kleszczy. Dyrektor Twierdzy Daniel Jakubowski na wstępie przedstawił zakres prac prowadzonych w trakcie przygotowywania ekspozycji, podziękował też wszystkim, którzy wsparli jej organizację (od strony merytorycznej, technicznej, finansowej). Na realizację wystawy pozyskano dofinansowanie ze środków...
Historia bystrzyckiej fotografii 1839-2024
Wystawa pt. „Historia bystrzyckiej fotografii 1839-2024” otwarta została tuż przed świętami Bożego Narodzenia, w piątek 20 grudnia 2024 r. I choć wszyscy raczej w tym czasie pochłonięci są przygotowaniami do świąt, to jednak sale Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bystrzycy Kłodzkiej, gdzie odbywał się wernisaż wystawy, wypełnione były po przysłowiowe brzegi. Jak widać temat przyciągnął mnóstwo zainteresowanych osób, w tym także panią burmistrz Bystrzycy Kłodzkiej, Renatę Surmę i burmistrza Międzylesia Tomasza Korczaka.
Wystawa opracowana została przez fotografika i pasjonata historii...
Krosnowice, a wcześniej Rankowo, a jeszcze wcześniej Rengersdorf
Do Rankowa, a już niedługo później do Krosnowic przybyli osiedleńcy z różnych stron Polski Centralnej i Wschodniej, z Kresów, a także zesłańcy i ich rodziny z Syberii. Zostali tu jeszcze starzy mieszkańcy.
Rzec można – „zbieranina” według niektórych, ale dla innych – miejsce, gdzie spotkały się kultury ze wszech stron aby w tym tyglu zbudować różnorodny świat kultury. I to się udało a świadczy o tym książka: Krosnowice Dawne Rankowo. Wspomnienia dzieci pierwszych osadników wydanej przez Towarzystwo Miłośników Krosnowic w 2024 roku.
Nadszedł czas pierwszych, tak obszernych, sumowań wyników...
Renata Czaplińska (1935–2024) – ikona tradycji hrabstwa kłodzkiego
30 października w wieku 89 lat zmarła Renata Czaplińska, twórczyni Domu Skowronki/Haus Lerchenfeld i Gotwaldówki/Gottwaldhof, znana na Ziemi Kłodzkiej kustoszka pamięci o dawnych zwyczajach jej mieszkańców.
Renata Czaplińska urodziła się w Trzebieszowicach w 1935 roku i dorastała w sąsiedniej Skrzynce. W 1946 r. rodzina mogła pozostać w ojczyźnie dzięki znajomości języka polskiego.
Renata Czaplińska kochała Ziemię Kłodzką, miała na jej temat ogromną wiedzę, zarówno tę dostępną w literaturze, ale i wiedzę o życiu codziennym i zwyczajach ludowych. Jako jedna z ostatnich znała pauersch, gwarę...
Krzysztof Filipowicz (1931-2024)
Krzysztof Filipowicz – dyrektor Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kłodzku w latach 1987-1998. Urodził się 12 sierpnia 1931 r. w Ludwikowie na Polesiu. Po wojennej tułaczce w Kazachstanie i na Ukrainie, w marcu 1946 roku przyjechał do Kłodzka. Ukończył Liceum Bibliotekarskie w Krakowie, a następnie w 1967 r. bibliotekoznawstwo na Uniwersytecie Wrocławskim. Pracował w bibliotece wojewódzkiej w Koszalinie (1952), później w Kłodzku w Powiatowej Radzie Narodowej, zajmując się sprawami bibliotek, i w Domu Kultury Kolejarza jako instruktor. Od 1 lutego 1959 r. był pracownikiem PiMBP....
WOLANY W OPISIE JOSEPHA KÖGLERA (cz. V)
III Chocieszów (niem. Stolzenau).
Ta wieś, zwana dawniej Waitmannsdorf(1), położona jest niedaleko od Oberwallisfurht [Górne Wolany], tworząc razem wspólną gminę, do której należą także Studzienna (niem. Kaltenbrunn) i Rolling. Chocieszów należy do filii kościoła w Niwie (niem. Reichenau) i składa się obecnie (1797 r.) z ośmiu gospodarstw chłopskich, jednego młyna wodnego, 48 gospodarstw zagrodników i chałupników. Niegdyś był tu niewielki pański folwark, powszechnie zwany „Zimmerei”, który obecnie (1797 r.) przekształcony jest w kolonię.
W 1538 r. probostwo kłodzkie sprzedało staroście...
„Fakty i mity o fabryce papieru w Młynowie”
W piątek, 22 listopada br. w Muzeum Ziemi Kłodzkiej miał miejsce wykład dra hab. Macieja Szymczyka pt. „Fakty i mity o fabryce papieru w Młynowie”.
Dr hab. Maciej Szymczyk – historyk, specjalizujący się w historii gospodarczej, dyrektor Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju i redaktor naczelny „Rocznika Muzeum Papiernictwa”. Autor ponad 200 publikacji naukowych. W 2011 r. w wyniku jego starań prezydent Rzeczpospolitej Polskiej nadał status Pomnika Historii młynowi papierniczemu w Dusznikach-Zdroju. Autor realizowanej obecnie koncepcji wpisania na listę UNESCO najcenniejszych europejskich...
WOLANY W OPISIE JOSEPHA KÖGLERA (cz. IV)
II. Górne Wolany – Oberwallisfurth, powszechnie zwane Zettritz
Ta część Wolan zwie się w starych dokumentach źródłowych Oberwernersdorf (Górne Wolany) a teraz [1797] nazwana przez swego byłego właściciela „Zettritz”. Obecnie (1797) składa się z folwarku, młyna, tartaku i 10 innych domów, tworząc jedną gminę z Chocieszowem (niem. Stolzenau). Majątek posiada własny urbarz piwny, prawo sądów niższych i wyższych, łowów na zwierzynę grubą i zagajnik o znacznej powierzchni. W najdawniejszych czasach, udokumentowanych przez źródła pisane, majątek ten znajdował się prawdopodobnie w rękach rodziny von...
WOLANY W OPISIE JOSEPHA KÖGLERA (cz. III)
Rozdział II. O Werderhof w Wolanach
Ten folwark, położony w najgłębszym końcu wsi, naprzeciw byłego starego dworu, nazywa się w starych dokumentach ze względu na rodzaj jego budowy dworem kamiennym (Steinhof) albo zameczkiem (Schlössel) a od nazwisk jego byłych właścicieli Schüttelhof albo Werderhof. Jest to dobro wolnosędziowskie (Freirichtergut) i stąd nazywa się w najstarszych listach „das Gericht" [„sąd”], dlatego należy do niego także karczma i uprawnieni do wykonywania ich zawodów rzemieślnicy. W późniejszych czasach stał się on dziedzicznym dobrem rycerskim. Właściciele tego majątku...
WOLANY W OPISIE JOSEPHA KÖGLERA (cz. II)
2. O starym dworze
Ten folwark wraz z jego przynależnościami był dawniej głównym majątkiem w Wolanach. Był domem rodowym i lennem szlacheckiej rodziny von Walditz, która posiadała go przez kilka stuleci(1) Najstarszym znanym z imienia i nazwiska właścicielem tych dóbr był Hans von Glaubitz. Tenże sprzedał w Kłodzku w 1397 r. ósmego dnia po Objawieniu Pańskim [14 stycznia 1397 r.] ten folwark wraz z 5 łanami i 3,5 ruty oczynszowanej ziemi w Wernersdorf [wcześniejsza nazwa Wolan, później Wallisfurth – red.] Konardowi von Walditzowi(2). Tenże [Konrad von Walditz] przekazał w 1401 r. w niedzielę...
WOLANY W OPISIE JOSEPHA KÖGLERA (cz. I)
Wprowadzenie
Kontynuując cykl tłumaczeń przyczynków poświęconych dziejom Ziemi Kłodzkiej autorstwa historyka i kapłana Josepha Köglera, pragnąłbym przedstawić kolejną pracę, zawierającą opis majątku Wolany. Wartość historyczna tego powstałego w 1797 r. opracowania polega, podobnie jak i wszystkich innych prac tego pioniera historii hrabstwa kłodzkiego, przede wszystkim na szerokim wykorzystaniu źródeł prymarnych, głównie z bibliotek i archiwów dworskich. Zbiory te zostały rozproszone, głównie w 2 połowie XIX w. a jedynym śladem po wielu tak ważnych dla historii tego regionu dokumentach, jak...
Uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP – 81. rocznica
7 lipca br. w Kłodzku przy Pomniku Pamięci w Parku Kresowian, odbyły się uroczyste obchody 81. rocznicy ludobójstwa na polskiej ludności dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na dawnych Kresach Wschodnich. Przed częścią oficjalną obchodów w kościele WNMP odbyła się Msza Święta w intencji pomordowanych rodaków. Następnie ulicami Kłodzka uczestnicy przemaszerowali do Parku Kresowian.
W uroczystości uczestniczyła Małgorzata Jędrzejewska-Skrzypczyk starosta kłodzki, Małgorzata Kanecka wiceprzewodnicząca Rady Powiatu Kłodzkiego, Ryszard Niebieszczański radny Rady Powiatu Kłodzkiego, Tadeusza...
Historyczny opis parafii Gorzanów według Josepha Köglera – cz. IV
Tłumaczenie: Włodzimierz Jan Delekta
Redakcja: Krystyna Oniszczuk-Awiżeń
CZĘŚĆ II: Ogólnie o właścicielach wsi Gorzanów
Majątek panów na Gorzanowie składa się z trzech siedzib rycerskich, mianowicie zamku, dworu Muszyn i dworu Raczyn wraz z przynależnościami, oraz z jednego majątku wolnego sędziego i wolnego kmiecia.(1) Te różne części miały też w starych czasach najczęściej różnych właścicieli. Jednak od 140 lat pozostają one zjednoczone w rękach jednego właściciela. Od prawie 150 lat Gorzanów wraz ze wsiami: Mielnik (niem. Melling), Nowa Łomnica (niem. Neulomnitz), Wyszki (niem. Hohendorf...
Cztery Filary Stalinizmu
W środę 26 czerwca w Muzeum Ziemi Kłodzkiej odbyła się promocja książki dr. Krzysztofa Łagojdy pt. Cztery Filary Stalinizmu. Ziemia kłodzka w czasach systemu totalitarnego 1948-1956.
Książka licząca ponad 900 stron powstała na podstawie 5-letnich prac badawczych autora. Jest to jego praca doktorska, którą pisał pod kierunkiem prof. Małgorzaty Ruchniewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego. Pani Profesor zaszczyciła również swą obecnością spotkanie w kłodzkim muzeum. Natomiast moderatorem rozmowy z autorem i panią Profesor, była kustosz muzeum Irena Klimaszewska.
Andrzej Łagojda jest pracownikiem...
Historyczny opis parafii Gorzanów według Josepha Köglera – cz. III
Tłumaczenie: Włodzimierz Jan Delekta
Redakcja: Krystyna Oniszczuk-Awiżeń
Rozdział II
O kaplicy odpustowej św. Antoniego w Gorzanowie.
Kaplica stoi we wschodniej części wsi, w zaroślach, u stóp tzw. Góry Dębowej [niem. Eichberg]. Jest to budowla okrągła, ma jeden ołtarz i małą wieżę z jednym dzwonem. Przy niej znajduje się pustelnia i mieszkanie opiekuna kaplicy.
Kaplica została wybudowana przez Johanna Friedricha, hrabiego Rzeszy von Herbersteina Starszego, zgodnie z otrzymanym zezwoleniem konsystorza praskiego z 10 września 1660 r. (1) Wzniesiono ją ku czci św. Franciszka Ksawerego i...
Historyczny opis parafii Gorzanów według Josepha Köglera – cz. II
Spośród proboszczów tego kościoła znani są następujący:
1. Johannes Pleckenbauch. Był w 1456 r. altarzystą ołtarza Czterech Świętych Doktorów Kościoła w kościele parafialnym w Bystrzycy Kłodzkiej [niem. Habelschwerdt](1). Po pewnym czasie został plebanem w Gorzanowie. Ze względu na małe dochody z tej prebendy ówczesny administrator arcybiskupstwa praskiego, Wenzel von Crumlau, zezwolił mu także na zachowanie prebendy bystrzyckiej(2).
2. Michael Kern. Urodzony w Kłodzku [niem. Glatz]. Był proboszczem w 1508 r.(3) W 1516 r. znajdujemy go jako proboszcza w Ścinawce Górnej(4) [niem. Oberstein],...
Historyczny opis parafii Gorzanów według Josepha Köglera – cz. I
Wstęp*
Zanim przystąpię do Köglerowskiego przedstawienia historii parafii Gorzanów, pragnąłbym przedstawić w skrócie historię tej uroczej miejscowości z jej pięknym, ostatnio odbudowywanym, zamkiem. Gorzanów [niem. Grafenort] położony jest w Rowie Górnej Nysy, na pograniczu Wysoczyzny Łomnicy i Obniżenia Bystrzycy Kłodzkiej, u stóp pasma Krowiarek. Od 1945 do roku 1954 był siedzibą samodzielnej gminy a potem, do 1972, gromady Gorzanów. Obecnie wchodzi w skład gminy Bystrzyca Kłodzka. Integralną część Gorzanowa stanowi przysiółek Muszyn [niem. Moschenhof] z zachowanym budynkiem dworskim.
Już w...
Stulecie urodzin polskiej waluty narodowej
W tym roku przypada setna rocznica ustanowienia złotego polską walutą narodową. Z tej okazji, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju zaprosiło 12 kwietnia br. wszystkich zainteresowanych tematyką na prelekcję pt. „Stulecie urodzin polskiej waluty narodowej”. Prelekcję wygłosił dr hab. Tomasz Głowiński, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, specjalista z zakresu historii Polski oraz historii powszechnej XIX-XX wieku, historii gospodarczej Polski XX wieku oraz historii regionalnej.
Mimo, że ustawa wskazująca złotego polskiego jako walutę narodową przyjęta została 28 lutego 1919 r., to w obiegu...
- « pierwsza
- ‹ poprzednia
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- …
- następna ›
- ostatnia »